Polemiek 5G: kans op een democratisch debat?

De aankondiging van de lancering van 5G light in een dertigtal gemeenten in het land is belangrijk. Bovenop de controverses en de polemieken die in het verschiet liggen over de inzet van deze specifieke technologie, staat er een veel breder en fundamenteler toepassingsgebied op het spel …

De aankondiging

Op woensdag 1 april lanceerde Proximus voor het eerst de 5G light in België, in een dertigtal gemeenten van het land. Het bedrijf zal de frequentiebanden gebruiken die het momenteel bezit en de bestaande antennes, en zal voldoen aan de geldende normen op het gebied van blootstelling aan elektromagnetische velden. In haar strategie streeft het bedrijf naar een sterke versnelling van de ontplooiing van 5G.

De reactie van sommige van de betrokken gemeenten liet niet lang op zich wachten, aangezien sommige van hen door de pers op de hoogte werden gebracht, waarbij zij betreurden dat zij voor een voldongen feit werden gesteld en het gebrek aan overleg met de autoriteiten en de bevolking betreurden. Ze betreurden het dat ze voor een voldongen feit werden gesteld en bekritiseerden het gebrek aan overleg met de autoriteiten en de bevolking.

In de praktijk is er sprake van verschillende soorten bezorgdheid en kunnen we een kristallisatie verwachten rond gezondheids-, ecologische of sociaaleconomische aspecten. In Zwitserland bijvoorbeeld wordt 5G, als gevolg van de publieke mobilisatie in reactie op de bezorgdheid over de gevolgen van de straling voor de gezondheid, een jaar na het verlenen van de eerste exploitatievergunningen geconfronteerd met een reeks moratoria, gericht op het stopzetten van nieuwe antenne-installaties.

De redenen voor de urgentie

De commerciële belofte van 5G is meer doorvoer, minder vertraging en de mogelijkheid van meer verbindingen. Het zou een vergissing zijn om te denken dat, onder het mom van het versnellen van onze downloadsnelheden, 5G slechts een marginale transformatie is. Er staat nog veel meer op het spel… Deze nieuwe architectuur moet de grootschalige ontwikkeling van het internet der dingen en van een rond gegevens georganiseerde samenleving mogelijk maken. De implicaties zijn concreet en gevarieerd: automatisering van het werk, autonoom transport, smart homes en cities, enz.

Zoveel thema’s die hele delen van ons individuele en collectieve leven op de proef stellen. Want hoewel ze nieuwe vormen van efficiëntie, praktisch comfort en snelle voldoening aan onze eisen beloven, leveren ze ook grote spanningen op in termen van autonomie, respect voor de privacy, milieubescherming, solidariteit of respect voor de mens in het licht van de risico’s van dehumanisering. Vragen met een hoog politiek geladen karakter, die niet mogen verdwijnen in de onmiddellijke kwesties die verbonden zijn aan de ontplooiing van 5G.  

Op de fundamenten van de 5G, het digitale huis

Iedereen zal het ermee eens zijn dat het idioot is om de fundamenten van een huis te graven waarvan we niet zeker weten of we erin willen gaan wonen of zelfs niet zeker weten hoe we erin willen wonen. Het zou ook idioot zijn om op grote schaal 5G te eisen onder invloed van commerciële belangen, en om het uit principe of in haast te weigeren. Een democratische stap terug is noodzakelijk om de essentie van het echte debat op een toekomstgerichte manier aan te pakken: Wat voor digitale samenleving willen we morgen zien ontstaan? Voor welke doelen en ten dienste van welk collectief project moeten deze technologieën worden gebruikt?

De actualiteit van dit debat is vaak radicaal. Aan de ene kant zien de promotoren van een samenleving die gebaseerd is op de exploitatie van gegevens oneindig veel mogelijkheden in termen van economische groei, individueel welzijn en antwoorden op de huidige problemen. Aan de andere kant zijn er degenen die vraagtekens zetten bij het risico van de komst van een automatische samenleving, van een intensivering van toezichtmethoden, van ecologische uitbuiting of van de vercommercialisering van alle aspecten van het leven.  

Hoewel alle zorgen over de invoering van een technologie als 5G moeten worden aangepakt, mag dit nooit afleiden van het doel ervan en van het project waarin het wordt ingevoerd. In tegenstelling tot een logica van voldongen feiten hebben we dringend behoefte aan een innovatiebeleid dat een veelvoud aan digitale toekomsten openstelt. Deze transformaties moeten worden aangepakt in het kader van een democratisch debat dat deze naam waardig is en dat inhoudelijk en formeel kan leiden tot een digitale transitie die we bewust kiezen en die zinvol is voor ons allemaal.

RTBF TENDANCES PREMIÈRE “LA 5G DURABLE EST-ELLE UNE OPTION POSSIBLE?”